Architect superstar

Šta je mjera uspjeha u današnjem svijetu? Da li se ona mjeri godišnjim prihodom, materijalnim blagostanjem, ostvarenjem na privatnom planu, brojem godišnjih putovanja...? I da li je biti uspješan isto što i biti srećan u životu? U današnjem svijetu vladavine medijske kulture, uspijeh se često poistovjećuje sa brojem pojavljivanja u različitim medijima. Andy Warhol je još 1968. godine izjavio „In the future, everyone will be world-famous for 15 minutes.”, predvidjevši na taj način blisku budućnost XXI vijeka.

Svijet arhitekture, baš poput svijeta muzike, filma, umjetnosti i sam ima svoje superzvijezde. O životima nekih od njih snimljeni su dokumentarni filmovi, koji imaju različite teme, počev od njihove poslovne etike i pristupa stvaranju, pa do njihovih privatnih života. Slijedi spisak nekih od najpoznatijih dokumentarnih filmova o čuvenim ličnostima svijeta arhitekture.

1.       Reconversao (režiser Thom Andersen) – o životu čuvenog portugalskog arhitekte Eduarda Souta de Moure.

Vimeo trailer

2.       The world of Buckminster Fuller (režiser Robert Snyder) – o tvorcu čuvene Fullerove kupole.

3.       Frank Lloyd Wright (režiseri Ken Burns i Lynn Novick) – biografija jednog od najčuvenijih američkih arhitekata, uključujući i pojedinosti iz njegovog privatnog života.

4.       Antonio Gaudi (režiser Hiroshi Teshigahara) – se bavi jedinstvenim stvaralaštvom ovog poznatog katalanskog arhitekte, baveći se njegovom inspiracijom i asocijacijama.

5.       Maya Linn: A strong clear vision (režiser Freida Lee Mock) – film o arhitektici kineskog proijekla, koja se proslavila izgradnjom Vijetnamskog memorijalnog zida, i svim preprekama na koje je na tom putu nailazila.

6.       Rem Koolhaas: A kind of Architect (režiseri Markus Heidingsfelder i Min Tesch) – o arhitekti koji je stekao status pravog celebrity-ja van krugova svoje profesije.

7.       REM (režiser Tomas Koolhaas) – film o čuvenom arhitekti, koji je snimio njegov sin Tomas i o odnosu otac – sin.

Zvanična stranica

8.       Philip Johnson: Diary of an eccentric architect (režiser Barbara Wolf) – prati čuvenog arhitektu u njegovom procesu stvaranja.

9.       How much does your building weigh, Mr Foster? (režiseri Carlos Carcas i Norberto Lopez Amado) – o inspiraciji i preispitivanjima arhitekte koji konstantno izaziva postavke sistema.

10.   Infinite space: The architecture of John Lautner (režiser Murray Grigor) – o arhitekturi umjetnika koji se trudio da stvori arhitekturu koja nema početka ni kraja.

11.   American masters: Sketches of Frank Gehry (režiser Sydney Pollack) – čuveni režiser je napravio film o prijatelju i poznatom američkom arhitekti.

12.   Visual acoustics (režiser Eric Bricker) – dokumentarac o poznatom arhitekti Juliusu Shulmanu, u filmu se, između ostalih, pojavljuju Tom Ford, Dustin Hoffman, Frank Gehry i drugi.

13.   My architect (režiser Nathaniel Kahn) – još jedna priča koja prati sinovljevu priču o ocu arhitekti, Louisu Kahnu, o njegovom dvostrukom privatnom životu i nespornom talentu.

14.   Architects Herzog and deMeuron: The alchemy of building & Tate Modern (režiser Beat Kuerf) – o poznatom švajcarskom arhitektonskom dvojcu.

Trailer

15.   Loos Ornamental (režiser Heinz Emigholz) – prikazuje neka od najznačajnijih djela Adolfa Loosa.

O filmu

16.   Schindlers Häuser (režiser Heinz Emigholz) – o poznatom austrijskom arhitekti Rudolfu Schindleru.

O filmu

17.   First person singular: I.M.Pei (režiser Peter Rosen) – film je propraćen monologom arhitekte koji se bavi inpiracijom iza nekih od njegovih najznačajnijih ostvarenja. 

Trailer na vimeo

Arhitektura u filmu

Arhitektura i film predstavljaju šestu i sedmu umjetnost na tradicionalnoj estetskoj skali. Ni jedna ni druga nemaju jedinstvene definicije, nego više njih. I dok se arhitekturom smatra umjetnost oblikovanja prostora, film je umjetnički medijum koji se koristi vizuelnom dinamikom. Jedna bez druge ne mogu, a veoma često je arhitketura igrala veoma značajne uloge u filmovima, ponekad i glavne. Kako u pozorištu, tako i na filmu, scenografija pomaže gledaocima da zarone u priču i povjeruju u iluziju.

Ovo je spisak filmova u kojima smatram da je arhitektura odigrala ključnu ulogu, poređani su prema vremenu nastanka. Nadam se da cete i sami imati poneki prijdelog koji bih uvrstila na listu.

1.       Metropolis (1927), režiser Fritz Lang – Mogli bismo ga nazvati klasikom naučne fantastike. Radnje smještene u „futurističku urbanu utopiju“ , bavi se vječnim pitanjem razlike između radničke klase i vlasnika kapitala. U filmu su po prvi put upotrijebljeni neki od specijalnih efekata, on predstavlja najskuplji film snimljen do tada, a naknadno su snimljene brojne njegove interpretacije.

2.       Le ballon rouge (1956), režiser Albert Lamorisse – jeste tridesetčetvorominutni film koji prati jednog dječaka i njegov crveni balon u šetnji ulicama Pariza. Veoma retro.

3.       Playtime (1967), režiser Jacques Tati – komedija u kojoj je predstavljen Pariz u modernističkom duhu. Modularnost, staklene zavjese, liftovi, eskalatori, ogromne poslovne zgrade... Parodije uvijek na najbolji način uspiju da prikažu svu apsurdnost neke pojave.

4.       Blade runner (1982), režiser Ridley Scott – naučno-fantastični film sa zanimljivom vizijom o budućem izgledu svijeta 2019. godine. Izgleda da se arhitektura i tehnologija nisu razvijale brzinom koja je pretpostavljena u ovom filmu, a jedna od zanimljivosti jeste da je enterijer kuće glavnog junaka u filmu (Harrison Ford) snimana u Ennis houseFrank Lloyd Wright-a.

5.       The fifth element (1997), režiser Luc Besson – još jedno naučno-fantastično ostvarenje, koje prikazuje viziju budućnosti. 

6.       The Cube (1997), režiser Vincenzo Natali – naučno-fantastični horor, snimljen u lavirintu, vještački stvorenoj realnosti, a cilj protagonista je da pronađu izlaz i prežive.

7.       Lost in translation (2003), režiserka Sofia Coppola – film koji savršeno prikazuje užurbanost i život najmnogoljudnijeg grada na planeti, Tokija. 

8.       Knjiga rekorda Šutke (2005), režiser Aleksandar Manić - predstavlja film o romskom naselju u Makedoniji. Zapravo se radi o opštini pod nazivom Šuto Orizari, koja ulazi u sastav glavnog grada Makedonije, a u kojoj većinu stanovništva čine Romi. Ovaj pitoreskni film zapravo je dokumentarac koji prati živote stanovnika ovog naselja. U Šutki je sniman i Kustrucin Dom za vešanje.

9.       Paris, je t'aime (2006), režiseri su 22 umjetnika, između ostalog Joel i Ethan Coen, Tom Tykwer, Alexander Payne, i drugi. Film se sastoji iz nekoliko odvojenih priča koje se dešavaju u glavnom gradu Francuske i oslikava različite aspekte života u njemu.

10.       The Fall (2006), režiser Tarsem Singh - sniman na 23 različite lokacije, koje oduzimaju dah bilo prirodnom ljepotom, bilo monumentalnim građevinama. Neke od njih su Džodpur (plavi grad u Indiji), Tadž Mahal, Pariz, botanička bašta Buenos Airesa, Aja Sofija i druge. Scenografija i kostimografija su ono što ovo djelo čini izuzetnim.

11.       24 city (2008), režiser Jia Zhangke – film koij prati dešavanja u jednom gradu u Kini od 50-ih godina prošlog vijeka do danas. Kroz živote i priče ljudi prati se izgradnja stambenog kompleksa na mjestu nekadašnje fabrike, događaj preuzet iz stvarnog života. Prikazuje blisku spregu između društvenih promjena i izgrađene strukture.

12.       Inception (2010), režiser Christopher Nolan – o arhitekturi koja se stvara iz uma, paralelnim stvarnostima u snovima, koji postaju toliko realni da je veoma teško realnost odvojiti od iluzije.